Geneza zasady uti possidetis w prawie międzynarodowym publicznym. Kilka uwag o kształtowaniu granic państwowych w Ameryce Łacińskiej w XIX i XX wieku

Abstrakt

Obecnie w doktrynie prawa międzynarodowego często przywołuje się zasadę uti possidetis podczas rozważań na temat granic państwowych i sporów ich dotyczących. Zasada ta znalazła swoje miejsce w dyskusjach o granicach państw postjugosłowiańskich, postradzieckich, czy też secesji Quebecu. Często jednak jest ona mylona z zasadą integralności terytorialnej, nienaruszalności granic, trwania granic ustanowionych przez traktaty, czy też sukcesją państw w sprawie traktatów granicznych. Chcąc uniknąć błędu polegającego na niewłaściwym zastosowaniu pojęcia uti possidetis, należy w szczególności sięgnąć do genezy zasady w prawie międzynarodowym. Mimo że pojęcie wywodzi się z prawa rzymskiego, jego recepcja w prawie międzynarodowym nastąpiła po XVII w. Najważniejsze znaczenie przypisuje się okresowi dekolonizacji Ameryki Łacińskiej. Przybliżenie kwestii kształtowania granic nowych państw południowoamerykańskich może mieć istotne znaczenie w umiejscowieniu uti possidetis we współczesnym prawie międzynarodowym. Ważna jest przede wszystkim kwestia funkcji, charakteru prawnego i treści zasady w czasie ustalania granic państwowych w Ameryce Łacińskiej.