Słowa kluczowe
zarząd przymusowy
historia procedury cywilnej
historia egzekucji cywilnej
II Rzeczpospolita Polska
metoda case study
Jak cytować
Liczba wyświetleń: 39
Liczba pobrań: 22
Abstrakt
Artykuł jest poświęcony stosowaniu międzywojennych przepisów kodeksu postępowania cywilnego z 1930 r. o zarządzie przymusowym na przykładzie postępowania egzekucyjnego przeciwko ks. Janowi Henrykowi XV Hochberg von Pless. Postępowanie to było prowadzone względem nieruchomości i licznych przedsiębiorstw przemysłowych księcia pszczyńskiego, należących zarówno do jego majątku osobistego, jak i dóbr fideikomisu familijnego Hochbergów. Autor starał się – metodą case study – pokazać różne problemy praktyczne związane z działalnością zarządców przymusowych majątków księcia pszczyńskiego. Poddał analizie zagadnienie skutków statusu dóbr stanowiących przedmiot egzekucji jako części składowych majątku fideikomisu, a także podjął próbę prezentacji sposobu wykonywania obowiązków przez zarządców w zakresie spłaty wierzyciela głównego i wierzycieli przyłączonych, obowiązków sprawozdawczych oraz „sanacji” dóbr dłużnika i poprawy ich sytuacji ekonomicznej. Część artykułu poświęcił regulaminowi oraz organizacji i funkcjonowaniu administracji zarządu. Poddał także analizie relacje zarządcy z dłużnikiem i jego rodziną.
Finansowanie
Artykuł przygotowany w ramach realizacji projektu badawczego finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki w programie OPUS 14 (nr 2017/27/B/HS5/02679) pt. „Fideikomisy familijne w Drugiej Rzeczypospolitej w świetle orzecznictwa sądów cywilnych. Dzieje funkcjonowania feudalnej instytucji prawnej w obrocie prawnym państwa nowoczesnego”.
Bibliografia
Archiwum Państwowe w Katowicach, Oddział w Pszczynie, Archiwum Książąt Pszczyńskich, dz. XIV.
Obwieszczenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 1 grudnia 1932 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu Kodeksu Postępowania Cywilnego (Dz. U. Nr 112, poz. 934).
Ordynacja Egzekucyjna z 27 maja 1896 (Ordynacja egzekucyjna: ustawa o postępowaniu egzekucyjnem i zabezpieczającem wraz z ustawą wprowadczą do niej, wyd. J.W. Willaume, Lwów 1914).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 lipca 1938 r. o likwidacji fideikomisu Pszczyńskiego (Dz. U. Nr 51, poz. 398).
Ustawa z dnia 7 sierpnia 1937 r. o zniesieniu fideikomisu Pszczyńskiego (Dz. U. Nr 60, poz. 474).
Ustawa z dnia 31 lipca 1924 r. w przedmiocie ochrony drobnych dzierżawców rolnych, a w szczególności zmiany niektórych przepisów ustawy z dnia 2 lipca 1920 r. oraz ustawy z dnia 18 marca 1920 r. (Dz. U. Nr 75, poz. 741).
Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1550).
„Dziennik Polska Zachodnia” 1934, nr 247.
„Gazeta Robotnicza” 1935, nr 243.
„Śląska Gazeta Ludowa” 1934, nr 43.
Allerhand M., Kodeks postępowania cywilnego, cz. 2: Postępowanie egzekucyjne i zabezpieczające, Lwów 1933.
Barliński K., Organizacja nowoczesnego biura, Warszawa 1932.
Bossowski J., Ordynacje rodowe [w:] F. Zoll, J. Wasilkowski (red.), Encyklopedja podręczna prawa prywatnego, t. 2: Księgi wieczyste – ordynacje rodowe, Warszawa 1936.
Filipiak Z., Legislacja dotycząca fideikomisów familijnych (ordynacji rodowych) w II Rzeczypospolitej Polskiej, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2022, t. 68, nr 4, s. 155–167. DOI: https://doi.org/10.15804/ppk.2022.04.12
Filipiak Z., Granice uprawnień zarządu przymusowego w Galicji na przykładzie sporu pracowniczego w Ordynacji Przeworskiej (1933 r.), „Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa” 2020, t. 13, nr 2, s. 219–234. DOI: https://doi.org/10.4467/20844131KS.20.017.12060
Gasparski W., Jan Zieleniewski (1901–1973) a zagadnienie zrównoważonego rozwoju, „Prakseologia” 2004, nr 144, s. 9–20.
Kenigstein J., O zarządzie przymusowym nieruchomością, „Egzekucja Sądowa” 1933, nr 1, s. 16–17.
Kieżun W., Jan Zieleniewski (1901–1973) prakseolog i teoretyk organizacji, „Przegląd Organizacji” 1974, nr 5, s. 195–198.
Korzonek J., Postępowanie egzekucyjne i zabezpieczające kodeksu postępowania cywilnego wraz z przepisami wprowadzającemi, wszystkiemi przepisami związkowemi, utrzymanemi w mocy przepisami dzielnicowemi, postanowieniami umów międzynarodowych, przepisami o egzekucji administracyjnej i skarbowej, regulaminami i t.d. oraz motywami ustawodawczemi, cz. 2, t. 2: (art. 598–864), Kraków 1934.
Koźmiński J., Sytuacja prawa zarządcy przymusowego w postępowaniu egzekucyjnym, Sopot 2019.
Krakowiak M., Egzekucja przez zarząd przymusowy, Warszawa 2011.
Kucharski T., Akta spraw sądowych i orzecznictwo sądowe z okresu II RP jako źródło historyczne. Węzłowe problemy kwerendy i metodyki archiwalnej na przykładzie badań nad fideikomisami familijnymi, „Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa” 2020, t. 13, nr 1, s. 25–50. DOI: https://doi.org/10.4467/20844131KS.20.003.11769
Kucharski T., Spory sądowe z zakresu prawa pracy w świetle akt Zarządu Przymusowego na dobrach fideikomisu pszczyńskiego (1934–1939), „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2023, t. 75, z. 1 , s. 111–160. DOI: https://doi.org/10.14746/cph.2023.1.5
Kucharski T., The legal position of the trustee and the terms of succession to familial fideicommissa in the light of the litigation surrounding the Radziwiłł Princes’ entailed estates during the Interwar period, „International Comparative Jurisprudence” 2024, t. 10, nr 1, s. 1–15. DOI: https://doi.org/10.13165/j.icj.2024.06.001
Kucharski T., Women’s rights towards family fideicommissa assets in the Second Republic of Poland in the light of the general civil law changes [w:] A. Švecová, I. Lanczová, A. Gajarský (red.), Právno-historické trendy a výhľady VII, Praha 2022, s. 93–108.
Musioł D., Stagnacja oraz postęp w obrazie przemian infrastrukturalnych i społecznych Pszczyny w latach 1922–1939 (rozprawa doktorska), Uniwersytet Śląski w Katowicach 2022.
Naworski Z., II Rzeczpospolita wobec ordynacji rodowych w byłym zaborze pruskim (województwa poznańskie i pomorskie), „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 2023, t. XXVI, s. 187–208.
Naworski Z., Kucharski T., Moszyńska A., Fideikomisy familijne w Drugiej Rzeczypospolitej – główne postulaty badawcze, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2020, t. 72, z. 1, s. 27–43. DOI: https://doi.org/10.14746/cph.2020.1.2
Roszkowski W., Lista największych właścicieli ziemskich w Polsce w 1922 r., „Przegląd Historyczny” 1983, t. 74/2, s. 281–299.
Sójka-Zielińska K., Fideikomisy familijne w prawie pruskim (w XIX i pocz. XX w.), Warszawa 1962.
Szymański A., Stanowisko prawne zarządcy przymusowego (cz. I–IV), „Polski Proces Cywilny” 1939, nr 7–8, s. 217–221.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Tomasz Kucharski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.