Abstrakt
Artykuł jest poświęcony przestępczości w pierwszych miesiącach po zakończeniu II wojny światowej w świetle materiałów proweniencji prokuratorskiej. Autor dokonuje w nim analizy sprawozdań wysyłanych do Ministerstwa Sprawiedliwości przez kierujących prokuratorami Sądów Okręgowych w Gorzowie Wielkopolskim, Zielonej Górze i Głogowie z siedzibą w Nowej Soli. Na tej podstawie stwierdza, że Ziemia Lubuska tuż po II wojnie światowej odznaczała się niskim poziomem bezpieczeństwa, na co wskazuje choćby wysoki odsetek zabójstw, a także przestępstw przeciwko mieniu.
Bibliografia
Archiwum Akt Nowych, Apelacja poznańska. Okręg Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. Prokuratura Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. Organizacja i działalność w 1946 r. Miesięczne sprawozdania statystyczne i opisowe, sygn. akt 8446.
Archiwum Akt Nowych, Apelacja poznańska. Okręg Sądu Okręgowego w Zielonej Górze. Prokuratura Sądu Okręgowego w Zielonej Górze. Organizacja i działalność w 1947 r. Miesięczne sprawozdania statystyczne i opisowe, sygn. akt 8458.
Archiwum Akt Nowych, Apelacja poznańska. Prokuratura Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim, sygn. 8445.
Archiwum Akt Nowych, Apelacja poznańska. Prokuratura Sądu Okręgowego w Zielonej Górze, sygn. akt 8457.
Archiwum Akt Nowych, Apelacja wrocławska. Okręg Sądu Okręgowego w Głogowie z siedzibą w Nowej Soli. Prokuratura Sądu Okręgowego w Głogowie z siedzibą w Nowej Soli. Organizacja i działalność w 1945 r. Miesięczne sprawozdania statystyczne i opisowe, sygn. akt. 9021.
Archiwum Akt Nowych, Apelacja wrocławska. Okręg Sądu Okręgowego w Głogowie z siedzibą w Nowej Soli. Prokuratura Sądu Okręgowego w Głogowie z siedzibą w Nowej Soli. Organizacja i działalność w 1946 r. Miesięczne sprawozdania statystyczne i opisowe, sygn. akt 9022.
Dekret z dnia 16 listopada 1945 r. o przestępstwach szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy Państwa (Dz.U. Nr 53, poz. 300).
Rozporządzenie Ministra Ziem Odzyskanych z dnia 17 lutego 1948 r. w sprawie zakazu wywozu mienia ruchomego z Ziem Odzyskanych, zmienione rozporządzeniem Ministra Ziem Odzyskanych z dnia 14 września 1948 r. o zmianie rozporządzenia z dnia 17 lutego 1948 roku w sprawie zakazu wywozu mienia ruchomego z Ziem Odzyskanych (Dz.U. Nr 49, poz. 375).
Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 3 stycznia 1951 r. w sprawie zakazu wywozu mienia ruchomego z Ziem Odzyskanych (Dz.U. Nr 2, poz. 11).
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 lipca 1932 r. – Kodeks karny (Dz.U. Nr 60, poz. 571).
Ruch Służbowy. Dodatek do Dziennika Urzędowego Ministerstwa Sprawiedliwości, 1929, nr 21.
Ruch Służbowy. Dodatek do Dziennika Urzędowego Ministerstwa Sprawiedliwości, 1931, nr 24.
Burda B., Szymczak M. (red.), Dziedzictwo Ziemi Lubuskiej. Dzieje i kultura, Zielona Góra 2023.
Churchill D., Yeomans H., Channing I., Historical Criminology, London – New York 2022. DOI: https://doi.org/10.4324/9780429196911
Ćwiek-Rogalska K., Ziemie. Historie odzyskiwania i utraty, Warszawa 2024.
Domke R., Propaganda dotycząca ziem zachodnich i północnych Polski w 1945 roku, „Studia Zachodnie” 2008, nr 10, s. 69–79.
Kościuszko M., Armia Czerwona w Wielkopolsce w latach 1945–1946 w świetle dokumentów polskiej administracji, Poznań – Warszawa 2023.
Majer P., Przestępczość w Polsce w latach 1944–1956. Próba zestawień sumarycznych na podstawie materiałów własnych aparatu policyjnego, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2019, t. 71, z. 2, s. 59–87. DOI: https://doi.org/10.14746/cph.2019.2.3
Problem statystyki, „Demokratyczny Przegląd Prawniczy” 1948, nr 2.
Rymar D.A., Banda terrorystyczno-rabunkowa, oddział konspiracyjny czy grupa kłusownicza. Na tropach mordu przy drodze [w:] Z. Czarnuch, D.A. Rymar (red.), Niebezpieczne drogi i podejrzani młynarze, Gorzów Wielkopolski 2000, s. 61–87.
Rymar D., Przestępstwa żołnierzy sowieckich na terenie miasta i powiatu Gorzów Wielkopolski wobec polskich osadników w latach 1945–1946 w świetle akt polskiej administracji – próba bilansu, „Przegląd Zachodniopomorski” 2023, nr 38, s. 269–316. DOI: https://doi.org/10.18276/pz.2023.38-13
Siemaszko K., Kryminologia historyczna jako kierunek badań nad przestępczością kryminalną, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2020, t. 72, nr 1, s. 241–251. DOI: https://doi.org/10.14746/cph.2020.1.13
Siemaszko K., Przestępstwa popełnione przez żołnierzy Armii Czerwonej na Środkowym Nadodrzu po zakończeniu II wojny światowej (1945–1946) w świetle repertoriów Prokuratury Sądu Okręgowego w Zielonej Górze, „Miscellanea Historico-Iuridica” 2022, t. 21, nr 2, s. 269–285. DOI: https://doi.org/10.15290/mhi.2022.21.02.12
Siemaszko K., Przestępstwo zabójstwa w świetle wybranych orzeczeń Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim (1945–1950), „International Journal of Legal Studies” 2022, nr 1, s. 95–105.
Siemaszko K., Wymiar sprawiedliwości w sprawach karnych na tzw. Ziemiach Odzyskanych w świetle orzecznictwa sądów okręgowych w Zielonej Górze i Głogowie z siedzibą w Nowej Soli w latach 1945–1950, Bydgoszcz 2022.
Wacław Jabłokow [w:] Okniński W., Sowińska D. (red.), Sędziowie i prokuratorzy siedleckiego okręgu sądowego w latach 1917–1950, Siedlce 2013.
Zaremba M., Wielka trwoga. Polska 1944–1947, Kraków 2012.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Karol Siemaszko

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
