Starostwo w zarządzie terytorialnym Marchiae Transoderanae do początków XV wieku

Abstrakt

I. Wstęp. II. Terminologia źródeł: nazwy terytoriów i urzędników terenowych. III. Zarząd terytorialny. 1. Podział kraju na okręgi zarządu. 2. Urzędnicy terenowi 3. Krajowe organa zbiorowe — elita władzy. IV. Urząd starosty i landwójta. 1. Nominacja, czas urzędowania, awanse, przynależność stanowa, pozycja urzędnika w aparacie marchijskim. 2. Sposób wynagradzania i rozliczenia wzajemne. V. Kompetencja starosty i landwójta. VI. Zakończenie.

Problematyka historyczna i historyczno-ustrojowa ziem położonych na wschód od środkowej Odry i nad dolną Wartą-Notecią (dziś głównie tereny województwa gorzowskiego oraz częściowo szczecińskiego, zielonogórskiego, pilskiego i koszalińskiego) była do niedawna słabo i wycinkowo zauważana w historiografii polskiej, choć niegdyś doceniano ten obszar jako clavis terrae Polski piastowskiej, a Jan Długosz z utęsknieniem oczekiwał jego powrotu do Macierzy 1. Już więc względy geopolityczne uzasadniają dostatecznie zajęcie się sprawami tego regionu. Szczególnie historia zarządu tej prowincji wymaga intensywnych badań. Pozwalają one wzbogacić wiedzę o sposobie zarządzania terytoriami polskimi, które — w przeszłości odłączone — po siedmiu wiekach zaboru brandenbursko-pruskiego wróciły do państwa polskiego.