Europejskie kodeksy prawa doby renesansu

Abstrakt

I. Kodeks i kodyfikacja. II. Przesłanki kodyfikacji renesansowych. III. Genera et species. 1. Zasięg terytorialny. 2. Kodeksy jedno- i wielostanowe. 3. Kodyfikacje całości lub części prawa. 4. Kodeksy urzędowe i kodeksy prywatne 5. Rodzaj kodyfikowanej materii. 6. Stosunek do dawnego prawa. 7. Zupełność renesansowych kodeksów. 8. Technika kodyfikacyjna: a) dobór materiału źródłowego, b) redakcja artykułów; c) porządkowanie i systematyzacja. 9. Forma. 10. Druk. IV. Uwagi końcowe

Nazwa „kodeks” w swym prawniczym znaczeniu stosowana była już w starożytności. Najbardziej znanym tego przykładem były oficjalne zbiory konstytucji cesarzy rzymskich, jak Codex Theodosianus z 438 r. i Codex Justinianus z 529/534 r. Dzięki temu ostatniemu termin „kodeks” znalazł trwałe miejsce w terminologii prawniczej, jakkolwiek jego dzisiejszy sens zrodził się dopiero w epoce wielkich kodyfikacji, to jest u schyłku XVIII i w początkach XIX w. Wtedy właśnie zaczęto nazywać kodeksami (lub zamiennie kodyfikacjami) ważniejsze przedsięwzięcia ustawodawcze, które w jednym tekście ustawowym, w harmonijnie uporządkowany sposób, obejmowały ogół norm składających się co najmniej na jakąś jedną znaczniejszą gałąź prawa.