Sąd przysięgłych w ustawodawstwie karnym i doktrynie w Polsce w latach 1918 - 1929

Abstrakt

Sądy przysięgłych w czasie obowiązywania w Polsce ce obok sądów ławniczych i sądów pokoju jedną z form udziału społeczeństwa w wymiarze sprawiedliwości, zostały przeniesione na kontynent w okresie rewolucji francuskiej. Ich kształt, wytworzony we Francji na przełomie XVIII i XIX w. i będący wzorem dla innych krajów europejskich, różnił się od modelu wyspiarskiego w kilku zasadniczych punktach. Istniała w nim tylko jedna ława, nie było natomiast tej, która w Anglii decydowała o postawieniu w stan oskarżenia. Przysięgli nie stanowili o winie w odniesieniu do aktu oskarżenia, lecz tylko o tym, czy sprawca popełnił konkretny czyn. O wynikach głosowania decydowała większość; nie wymagano, jak w systemie anglosaskim, jednomyślności. Wreszcie podstawą werdyktu przysięgłych była całkowicie swobodna ocena dowodów, w przeciwieństwie do angielskiej legalnej teorii dowodowej 1. Taki system istniał też na ziemiach polskich, zarówno gdy obowiązywały tu ustawodawstwa państw zaborczych, jak i po odzyskaniu niepodległości i wprowadzeniu nowych polskich kodyfikacji. Z działalnością i losami sądów przysięgłych wiąże się wiele zagadnień, których część, dotyczącą okresu 1918 - 1929, chciałbym tutaj przedstawić.