Zemsta matką sprawiedliwości. Wergeld (główszczyzna) w Prusach Krzyżackich i Prusach Książęcych.

Abstrakt

W świecie cywilizacji tradycyjnej (barbarzyńskiej) wymiar sprawiedliwości był realizowany w drodze samopomocy, tzw. wróżdy (legalnej zemsty rodowej, germ. faida). Zemsta musiała mieć charakter jawny i stanowiła wręcz obowiązek wszystkich współrodowców, oczywiście spośród ludzi wolnych. Legalność wróżdy wypływała również z jej sakralnego charakteru (stąd „święty” lub „honorowy obowiązek”). Celem wróżdy było zatem także przebłaganie bóstw poprzez złożenie ofiary z przestępcy. Ubocznym efektem wróżdy były krwawe i wyniszczające wojny wewnętrzne, stąd z czasem wraz ze wzmocnieniem władzy zwierzchniej starano się ją wyrugować, a przynajmniej zastąpić zapłatą prywatnej kary, tzw.opłatą kompozycyjną, czyli główszczyzną (w świecie germańskim zwaną wergeldem).