Ius publicum a ius privatum – między kontradykcją a koherencją?
PDF

Słowa kluczowe

prywatyzacja prawa publicznego
publicyzacja prawa prywatnego
ius publicum
ius privatum

Jak cytować

Kania-Chramęga, A. (2021). Ius publicum a ius privatum – między kontradykcją a koherencją?. Czasopismo Prawno-Historyczne, 73(1), 117–127. https://doi.org/10.14746/cph.2021.1.5

Abstrakt

Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na najstarszy metodologicznie sposób uporządkowania klasycznego myślenia o prawie. Antyczne odróżnienie ius publicum od ius privatum wymaga jednak zastanowienia się, czy zasygnalizowana dychotomia znajduje współcześnie uzasadnienie. Wobec obserwacji zjawisk prywatyzacji prawa publicznego oraz publicyzacji prawa prywatnego wydaje się, że podział na prawo publiczne i prawo prywatne ulega w istocie stopniowemu zacieraniu się, tracąc przede wszystkim charakter zasadniczego przeciwstawienia. Wobec przedstawionych tu interakcji za bardziej konstruktywne przedsięwzięcie należy uznać nie tyle koncentrowanie się na różnicach, ile poszukiwanie podobieństw między prawem publicznym a prawem prywatnym.

https://doi.org/10.14746/cph.2021.1.5
PDF

Bibliografia

Arystoteles, Retoryka-Poetyka, tłum. H. Podbielski, Warszawa 1988.

Berger A., Encyclopedic Dictionary of Roman Law, Clark, NJ 2004.

Bierć A., Zarys prawa prywatnego. Część ogólna, Warszawa 2015.

Boć J., Obywatel wobec ingerencji współczesnej administracji, Wrocław 1985.

Bullinger M., Öffentliches Recht und Privatrecht. Studien über Sinn und Funktionen der Unterscheidung, Stutt-gart – Berlin – Köln – Mainz 1968.

Bydlinski F., Juristische Methodenlehre, Wien – New York 1982.

Bydlinski F., Kriterien und Sinn der Unterscheidung von Privatrecht und öffentlichem Recht, „Archiv für die civilistische Praxis” 1994, nr 4.

Chauvin T., Homo iuridicus. Człowiek jako podmiot prawa publicznego, Warszawa 2014.

Chochołowski K., Kryzys prawa administracyjnego w administracji publicznej – rzeczywistość czy fikcja [w:] A. Doliwa, S. Prutis (red.), Wypieranie prawa administracyjnego przez prawo cywilne, t. III, Warszawa 2012.

Chodkowski T. i in., Elementy logiki prawniczej. Definicje podziały i typy argumentacji, Warszawa – Poznań 2000.

Chrzanowski W., Wolność jednostki a prawo, „Palestra” 2009, nr 11–12.

Dajczak W., Giaro T., Longchamps de Berier F., Prawo rzymskie. U podstaw prawa prywatnego, Warszawa 2009.

Duverger M., Éléments de droit public, Paris 1988.

Dybel P., Wróbel S., Granice polityczności, Warszawa 2008.

Gawlik B., Pojęcie umowy nienazwanej, „Studia Cywilistyczne” 1971, t. XVII.

Gkoutzinis A., Free movement of services in the EC Treaty and the law of contractual obligations relating to banking and financial services, „Common Market Law Review” 2004, nr 41.

Gysin A., Rechtsphilosophie und Grundlagen des Privatrechts, Frankfurt am Main 1969.

Habermas J., Faktyczność i obowiązywanie. Teoria dyskursu wobec zagadnień prawa i demokratycznego państwa prawnego, tłum. A. Romaniuk, R. Marszałek, Warszawa 2005.

Harlow C., „Public” and „Private” Law: definition without distinction, „Modern Law Review” 1980, nr 3.

Hauser R., Niewiadomski Z., Wróbel A. (red.), System Prawa Administracyjnego, t. 1: Instytucje prawa administracyjnego, Warszawa 2015.

Helios J., Jedlecka W.. Podstawowe pojęcia prawa i prawoznawstwa dla ekonomistów, Wrocław 2015.

Helios J., Podział publiczne/prywatne w prawie Unii Europejskiej [w:] U. Kalina-Prasznic (red.), Stare dogmaty – nowe wyzwania w prawie i ekonomii, Warszawa 2013.

Helios J., Prawo prywatne Unii Europejskiej ze stanowiska teorii prawa, Łódź 2014.

Helios J., Publicyzacja prawa prywatnego – prywatyzacja prawa publicznego w kontekście rozważań nad prawem europejskim, „Przegląd Prawa i Administracji” 2013, nr 92.

Jamróz A., Wprowadzenie do prawoznawstwa, Warszawa 2011.

Jellinek G., Ogólna nauka o państwie. Księga II i III, tłum. M. Balsigierowa, M. Przedborski, Warszawa 1924.

Jurkowska A., O „prywatyzacji“ prawa wspólnotowego i jej skutkach, „Europejski Przegląd Sądowy” 2006, nr 9.

Kaser M., Das römische Privatrecht. Erster Abschnitt. Das altrömische, das vorklassische und klassische Recht, München 1971.

Kaźmierczyk S., Prawo prywatne [w:] A Bator (red.), Wprowadzenie do nauk prawnych. Leksykon tematyczny, Warszawa 2012.

Kelsen H., Czysta teoria prawa, tłum. R. Szubert, Warszawa 2014.

Kowalski J.. Wstęp do nauki o państwie i prawie, Warszawa 1973.

Kuryłowicz M., Wiliński A., Rzymskie prawo prywatne. Zarys wykładu, Warszawa 2008.

Langrod J.S., Instytucje prawa publicznego. Zarys części ogólnej (reprint), Kraków 2003.

Litewski W., Podstawowe wartości prawa rzymskiego, Kraków 2001.

Longchamps de Berier R., Wstęp do nauki prawa cywilnego, Lublin 1922.

Łętowski J., Administracja, prawo, orzecznictwo, Warszawa – Wrocław 1985.

Łętowski J., Prawo administracyjne. Zagadnienia podstawowe, Warszawa 1990.

Łętowski J., W sprawie granicy między prawem publicznym a prywatnym [w:] B. Koradiewicz, E. Łętowska (red.), Prace z prawa cywilnego wydane dla uczczenia pracy naukowej Profesora Józefa Stanisława Piątkowskiego, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź 1985.

Malinowski A. (red.), Logika dla prawników, Warszawa 2002.

McEldowney J., Public Law, London 1994.

Mednis A., Prawo do prywatności a interes publiczny, Warszawa 2006.

Morawski L., Wstęp do prawoznawstwa, Toruń 2011.

Mucha J., Interes publiczny w procesie cywilnym, „Studia Prawa Publicznego” 2013, nr 1.

Nowacki J., Prawo publiczne – prawo prywatne, Katowice 1992.

Opałek K., Problemy metodologiczne nauki prawa, Warszawa 1962.

Pawlowski H.M., Methodenlehre für Juristen, Heidelberg 1999.

Petrażycki L., Teoria prawa i państwa w związku z teorią moralności, t. II, Warszawa 1960.

Radbruch G., Zarys filozofii prawa, tłum. C. Znamierowski, Kraków 1938.

Radwański Z., Pojęcie prawa cywilnego w świetle kodeksu cywilnego (uwagi de lege lata i de lege ferenda) [w:] A. Smoczyńska (red.), Polskie prawo prywatne w dobie przemian. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Jerzemu Młynarczykowi, Gdańsk 2005.

Radwański Z., Teoria umów, Warszawa 1977.

Ripert G., Le régime démocratique et le droit civil moderne, Paris 1936.

Rogacka-Rzewnicka M., Kulturowe i cywilizacyjne przeobrażenia procesu karnego. Perspektywa historyczna i współczesna [w:] M. Filar, J. Utrat-Milecki (red.), Kulturowe uwarunkowania polityki kryminalnej, Warszawa 2014.

Rogacka-Rzewnicka M., O wątpliwej przynależności współczesnego prawa karnego (procesu karnego) do prawa publicznego. Analiza systemowo-historyczna [w:] J. Kasiński i in. (red. ), Artes serviunt vitae, sapientia imperat. Proces karny sensu largo – rzeczywistość i wyzwania. Księga jubileuszowa Profesora Tomasza Grzegorczyka z okazji 70. urodzin, Warszawa 2019.

Romul J., Wstęp do teorii państwa i prawa (zarys wykładów), Poznań 1999.

Rot H., Problem dychotomii prawa publicznego i prywatnego, „Przegląd Prawa i Administracji” 1976, nr VII.

Rozwadowski W., Prawo rzymskie. Zarys wykładu z wyborem źródeł, Poznań 2006.

Rundstein S., W poszukiwaniu prawa cywilnego, Warszawa – Kraków 1939.

Rybicki P., Arystoteles. Początki i podstawy nauki o społeczeństwie, Wrocław 1963.

Rylski P., Ochrona interesu publicznego w postępowaniu cywilnym – przyczyny, przejawy, skuteczność [w:] T.

Giaro (red.), Interes publiczny a interes prywatny w prawie, Warszawa 2013.

Safjan M. (red.), System Prawa Prywatnego, t. 1: Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2012.

Safjan M., Pojęcie i funkcje zasad prawa prywatnego [w:] A. Brzozowski, W. Kocot, K. Michałowska (red.), W kierunku europeizacji prawa prywatnego. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Jerzemu Rajskiemu, Warszawa 2007.

Savigny F.C. von, System des heutigen Römischen Rechts, t. I, Berlin 1840.

Siedlecki W., Podstawowe pojęcia prawne, Kraków 1948.

Smołka M., Pojęcie i rodzaje sankcji prawnej (niepublikowana praca doktorska), Lublin 1974.

Sójka-Zielińska K., Wielkie kodyfikacje cywilne XIX wieku, Warszawa 1973.

Spyra T., Granice wykładni prawa. Znaczenie językowe tekstu prawnego jako granica wykładni, Kraków 2006.

Starck B., Rolland H., Boyer L.. Introduction au droit, Paris 1996.

Szurgot W., Prawo jako fundament cywilizacji łacińskiej w myśli Feliksa Koniecznego, Krzeszowice 2007.

Szymoszek E., Żeber I., Rzymskie prawo prywatne, Wrocław 1998.

Szyrski M., W sprawie zjawiska przenikania się prawa administracyjnego i prawa cywilnego w nowoczesnym państwie prawa [w:] A. Doliwa, S. Prutis (red.), Wypieranie prawa administracyjnego przez prawo cywilne, t. III, Warszawa 2012.

Taggart M., The Peculiarities of the English: Resisting the public/Private Law Distinction [w:] P. Craig, R. Rawlings (red.), Law and Administration in Europe, Oxford 2003.

Taubenschlag R., Rzymskie prawo prywatne na tle praw antycznych, Warszawa 1955.

Wilejczyk M., Prawo prywatne w systemie Heglowskiej filozofii prawa, Wrocław 2011.

Włodyka S., Problem struktury prawa, „Państwo i Prawo” 1995, nr 4.

Wołodkiewicz W., Europa i prawo rzymskie. Szkice z historii europeizacji kultury prawnej, Warszawa 2009.

Wronkowska S., Podstawowe pojęcia prawa i prawoznawstwa, Poznań 2005.

Wróblewski S., Zarys wykładu prawa rzymskiego, Kraków 1916.

Wyszyński A., Zagadnienia teorii państwa i prawa, Warszawa 1952.

Zajadło J., Teoria i filozofia prawa [w:] J. Zajadło (red.), Łacińska terminologia prawnicza, Warszawa 2009.

Zeidler K., Prawo publiczne a prawo prywatne w relacji do sporu pomiędzy liberalizmem a komunitaryzmem, „Prawo i Więź” 2014, nr 1.

Ziembiński Z., Szkice z metodologii szczegółowych nauk prawnych, Warszawa – Poznań 1983.

Zirk-Sadowski M., Prawo a uczestniczenie w kulturze, Łódź 1998.

Żurawik A., Problem publicyzacji prawa prywatnego w kontekście ustrojowym, „Państwo i Prawo” 2010, nr 5.

Orzecznictwo:

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 29.04.2003 r., SK 24/02, OTK-A 2003, nr 4, poz. 33.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 30.09.2015 r., I OSK 2093/14, LEX nr 1839074.