Recenzja: Jerzy Zajadło, Formula Radbrucha. Filozofia prawa na granicy pozytywizmu prawniczego i prawa natury. Wydawnictwo Arche Gdańsk 2001, ss. 327.: Przekład opracował i posłowiem opatrzył Krzysztof Makowski. Tłumaczyła Zenona Choderny-Loew. Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2001, ss. 481.

Abstract

Gustaw Radbruch (1878-1949) prawnik i polityk współcześnie powszechnie uchodzi za klasyka, zaś jego prace - zwłaszcza powojenne - uważane są za jedne z najważniejszych tekstów filozoficznoprawnych XX w. Zwraca się uwagę na rolę jaką odegrał w przezwyciężaniu tradycyjnie rozumianego pozytywizmu prawniczego i - po jego politycznej katastrofie w 1945 r. - w tworzeniu nowego prawa natury. Formula o „ustawowym bezprawiu” (gesetzliches Unrecht) i „ponadustawowym prawie” (übergesetzliches Recht) stała się fundamentalną ideą burzącą przekonanie o konieczności bezwzględnego podporządkowania się prawu stanowionemu i częstego w państwach totalitarnych automatycznego utożsamiania prawa stanowionego z prawem moralnie słusznym.