Słowa kluczowe
przestępstwo powszechne
przestępstwo wojskowe
odrębne kodeksy karno-wojskowe
żołnierz
Jak cytować
Abstrakt
W artykule pokazano, jak na przestrzeni lat (zarówno w odrębnych kodeksach karno-wojskowych, jak i w części wojskowej powszechnego kodeksu karnego z 1969 r.) ustawodawca dekretował pojęcie przestępstwa wojskowego. Rozważania te można potraktować jako rodzaj historycznoprawnego uzasadnienia konieczności wprowadzenia do systemu prawa karnego sensu largo (np. poprzez nowelizację przepisów obowiązującego kodeksu karnego z 1997 r.) normatywnej definicji przestępstwa wojskowego. Choć instytucja przestępstwa wojskowego nie jest synonimem instytucji przestępstwa (współcześnie określanego także mianem przestępstwa powszechnego), to nie wynika to wprost z postanowień kodeksowych, a jedynie z wykładni dokonanej na tej płaszczyźnie, co zostało poddane krytyce.
Finansowanie
brak
Bibliografia
Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z 23 września 1944 r. – Kodeks Karny Wojska Polskiego (Dz. U. Nr 6, poz. 27 ze zm.).
Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z 23 września 1944 r. Przepisy wprowadzające Kodeks Karny Wojska Polskiego (Dz. U. Nr 6, poz. 28).
Dekret z 3 listopada 1936 r. Prawo karne skarbowe (Dz. U. Nr 84, poz. 581 ze zm.).
Dekret z 11 kwietnia 1947 r. Prawo karne skarbowe (Dz. U. Nr 32, poz. 140 ze zm.).
Europejska Konwencja o Ekstradycji z 13 grudnia 1957 r., http://libr.sejm.gov.pl/tek01/txt/re/1957-1.html [dostęp: 14.05.2024].
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 19 marca 1928 r. Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 33, poz. 313).
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 22 marca 1928 r. w sprawie Kodeksu karnego wojskowego (Dz. U. Nr 36, poz. 328 ze zm.).
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 11 lipca 1932 r. Kodeks karny (Dz. U. Nr 60, poz. 571).
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 21 października 1932 r. Kodeks karny wojskowy (Dz. U. Nr 91, poz. 765).
Rozporządzenie Rady Ministrów z 10 maja 1920 r. w przedmiocie wprowadzenia w życie Wojskowego Kodeksu Karnego (Dz. U. Nr 59, poz. 369 ze zm.).
Uchwała SN IW z 13 grudnia 1973 r., U 11/70, Wytyczne i Uchwały Izby Karnej i Wojskowej Sądu Najwyższego za okres od 01.01.1970 r. do 30.06.1980 r., poz. 14.
Uchwała SN z 20 grudnia 1976 r., U 5/76, OSNKW 1977, nr 1, poz. 2.
Umowa z 26 lutego 2004 r. o wzajemnej pomocy w sprawach karnych, podpisana w Bangkoku między RP a Królestwem Tajlandii (Dz. U. z 2009 r. Nr 208, poz. 1607).
Ustawa karna skarbowa z 13 kwietnia 1960 r. (Dz. U. Nr 21, poz. 123 ze zm.).
Ustawa karna skarbowa z 26 października 1971 r. (Dz. U. Nr 28, poz. 260 ze zm.).
Ustawa z 29 lipca 1919 r. o tymczasowym sądownictwie wojskowem (Dz.Pr.P.P. Nr 65, poz. 389).
Ustawa z 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U. Nr 44, poz. 220).
Ustawa z 19 kwietnia 1969 r. – Kodeks karny (Dz. U. Nr 13, poz. 94 ze zm.).
Ustawa z 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2600).
Andrejew I., Definicja przestępstwa [w:] I. Andrejew, Polskie prawo karne w zarysie, Warszawa 1970.
Andrejew I., Komentarz do art. 293 k.k. [w:] I. Andrejew, Kodeks karny. Krótki komentarz, Warszawa 1981.
Andrejew I., Komentarz do art. 293 k.k. [w:] I. Andrejew, Kodeks karny. Krótki komentarz, Warszawa 1988.
Andrejew I., Nowy kodeks karny. Z rozważań nad projektem, Warszawa 1963.
Andrejew I., Odrębności w rodzajach kar i ich stosowaniu [w:] I. Andrejew, Polskie prawo karne w zarysie, Warszawa 1980.
Aratyn H., Zawirski A., Ogólne pojęcie przestępstwa wojskowego [w:] H. Aratyn, A. Zawirski, Wojskowe prawo karne, Warszawa 1960.
Beccaria C., O przestępstwach i karach, tłum. E.S. Rappaport, Warszawa 1952.
Berger-Pleńska D., Plon dyskusji nad projektem kodeksu karnego, „Problemy Kryminalistyki” 1963, nr 44–45, s. 487–503.
Bojarski T., Funkcje pojęcia społecznej szkodliwości czynu [w:] Z. Ćwiąkalski, G. Artymiak, Współzależność prawa karnego materialnego i procesowego. W świetle kodyfikacji karnych z 1997 r. i propozycji ich zmian, Warszawa 2009.
Bojarski T., Polskie prawo karne. Zarys części ogólnej, Warszawa 2006.
Bradliński K., Polskie kodeksy karne okresu międzywojnia, „Studenckie Zeszyty Naukowe” 2018, nr 38, s. 33–44. DOI: https://doi.org/10.17951/szn.2018.21.38.33-44
Buchała K., Ogólna charakterystyka części wojskowej [w:] K. Buchała, Prawo karne materialne, Warszawa 1980.
Buchała K., Pojęcie przestępstwa [w:] K. Buchała, Prawo karne materialne, Warszawa 1980.
Buszyński M., Matzner B., Muller K., Komentarz do art. 1 k.k.woj. z 1932 r. [w:] M. Buszyński, B. Matzner, K. Muller, Kodeks karny wojskowy z komentarzem, Warszawa 1933.
Chałubińska-Jentkiewicz K., Przestępstwa wojskowe [w:] M. Czupryk, M. Karpiuk (red.), Prawo wojskowe, Warszawa 2015.
Czchikwadze W.M., § 2 definicja przestępstwa wojskowego [w:] W.M. Czchikwadze, Radzieckie prawo karne wojskowe. Część ogólna, Warszawa 1952.
Czchikwadze W.M., Ogólne pojęcie przestępstwa wojskowego, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 1950, nr 1, s. 17–56.
Czyżak M., Pojęcie przestępstwa wojskowego [w:] M. Czyżak, Odrębność polskiego prawa karnego wojskowego wobec prawa karnego powszechnego, Warszawa 2010.
Czyżak M., Pojęcie tzw. przestępstwa wojskowego w polskim prawie karnym, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 2004, nr 3, s. 13–23.
Flemming M., Wprowadzenie [w:] M. Flemming, Kodeks karny – cześć wojskowa. Komentarz, Warszawa 2000.
Frankowski S., Wyobrażenia a rzeczywistość, „Prawo i Życie” 1963, nr 6, s. 4–7.
Góral R., Komentarz do art. 322 k.k. [w:] R. Góral, Kodeks karny. Praktyczny komentarz z orzecznictwem, Warszawa 2005.
Gutaker K., O nowym projekcie wojskowych przepisów karnych – mówi prezes Izby Wojskowej Sądu Najwyższego – płk Kazimierz Jankowski, „Żołnierz Wolności” 1963, nr 40, s. 3.
Jędrzejczak M., Odpowiedzialność współsprawcy cywilnego przed sądem wojskowym za wojskowe przestępstwo indywidualne, „Palestra” 2021, nr 1–2, s. 121–130.
Kaczmarek T., O próbach reinterpretacji pojęcia społecznej szkodliwości czynu w okresie zmian ustrojowych (na marginesie książki Roberta Zawłockiego) [w:] V. Konarska-Wrzosek, J. Lachowski, J. Wójcikiewicz (red.), Węzłowe problemy prawa karnego, kryminologii i polityki kryminalnej. Księga pamiątkowa ofiarowana profesorowi Andrzejowi Markowi, Warszawa 2010.
Kamieński A., Komentarz do art. 317 k.k. [w:] O. Górniok (red.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2006.
Kania L., Kodyfikacja wojskowego prawa karnego materialnego w 1932 r. – geneza, przebieg prac, próba oceny (cz. I), „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 2001, nr 2, s. 12–34.
Kania L., Służba sprawiedliwości w Wojsku Polskim 1795–1945. Organizacja – prawo – ludzie, Sulechów 2015.
Kodeks karny z r. 1903 (przekład z rosyjskiego) z uwzględnieniem zmian i uzupełnień obowiązujących w Rzeczpospolitej Polskiej w dniu 1 maja 1921 r., Warszawa 1922.
Konarska-Wrzosek V., Marek A., Prawo karne, Warszawa 2019.
Lachowski J., Marek A., Prawo karne. Zarys problematyki, Warszawa 2021.
Lernell L., Sawicki J., Nauka prawa karnego, jej przedmiot i metoda [w:] I. Andrejew, L. Lernell, J. Sawicki, Prawo karne polski ludowej, Warszawa 1954.
Leśko T., Rybarczyk S., Pojęcie przestępstwa wojskowego [w:] T. Leśko, S. Rybarczyk, Prawo wojskowe PRL, t. II, Warszawa 1987.
Lipczyński J., Prawo karne wojskowe materialne. Część I: przestępstwo, Kraków 1951.
Majewski Z.M., Projektowanie zmiany w ustawach karnych wojskowych, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 1932, nr 1, s. 14–20.
Makarewicz J., Kodeks karny z komentarzem, Lwów 1932.
Makowski W., Komentarz do §1 Postanowień wstępnych [w:] W. Makowski, Kodeks karny wojskowy: z dodaniem ustaw i przepisów wprowadzających, przechodnich i uzupełniających oraz komentarza, Warszawa 1921.
Mecnarowski E., Saski E., Buszyński M., Matzner B., Komentarz do art. 7 k.k.woj. z 1928 r. [w:] E. Mecnarowski, E. Saski, M. Buszyński, B. Matzner, Kodeks karny wojskowy, Warszawa 1928.
Mioduski K., Część wojskowa [w:] J. Bafia, K. Mioduski, M. Siewierski, Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 1971.
Mioduski K., Część wojskowa. Uwagi ogólne [w:] J. Bafia, K. Mioduski, M. Siewierski, Kodeks karny. Komentarz, t. II, Warszawa 1987.
Mioduski K., Komentarz do art. 293 k.k., [w:] J. Bafia, K. Mioduski, M. Siewierski, Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 1971.
Muszkat M., Kodeks karny Wojska Polskiego, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 1946, nr 4, s. 189–197.
Muszkat M., Na marginesie nowego wojskowego ustawodawstwa karnego, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 1945, nr 2, s. 63–74.
Muszkat M., Podstawowe zasady kodeksu karnego Wojska Polskiego, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 1945, nr 1, s. 14–23.
Muszyński J., § 2 Przestępstwo wojskowe [w:] J. Muszyński, Prawo karne wojskowe państw socjalistycznych, Warszawa 1967.
Muszyński J., Pojęcie przestępstwa wojskowego i wojskowego przewinienia dyscyplinarnego [w:] J. Muszyński, Przestępstwo wojskowe a przewinienie dyscyplinarne w polskim prawie wojskowym, Warszawa 1979.
Muszyński J., Przedmiot przestępstw wojskowych, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 1967, nr 3, s. 279–296.
Muszyński J., Wojskowe prawo karne materialne [w:] L. Łustaczak (red.), Podstawowe wiadomości o prawie wojskowym, Warszawa 1969.
Niemiecki Kodeks Karny Wojskowy z 20.06.1872, wg tłumaczenia Komisji prawno-wojskowej T.R.S., Warszawa 1920.
Projekt kodeksu karnego, Warszawa 1963.
Papierkowski Z., Projekt kodeksu karnego, „Prawo Kanoniczne” 1962, nr 3–4, s. 243–284. DOI: https://doi.org/10.21697/pk.1962.5.3-4.09
Papierkowski Z., Projekt kodeksu karnego: niektóre zagadnienia z dziedziny kary, „Palestra” 1963, nr 7(4), s. 38–45.
Popławski H., Skarbek R., Przestępstwa wojskowe [w:] H. Popławski, R. Skarbek, Z. Szczurek, Prawo karne wojskowe i skarbowe, Gdańsk 1983.
Przyjemski S.M., Część wojskowa [w:] O. Górniok, S. Hoc, S.M. Przyjemski, Kodeks karny. Komentarz, t. III, Gdańsk 1999.
Przyjemski S.M., Glosa do wyroku SN IW z 18.01.1983, N 46/83, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 1985, nr 1, s. 111–114.
Przyjemski S.M., Przestępstwa tzw. wojskowe [w:] S.M. Przyjemski, Prawo karne wojskowe, Gdańsk 1999.
Ratajczak A., Rozwój i kodyfikacja prawa karnego w okresie trzydziestolecia Polski Ludowej, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1975, nr 1, s. 19–34.
Rybarczyk S., § 3 Kary zasadnicze [w:] S. Rybarczyk, Zarys prawa wojskowego. Prawo karne wojskowe, t. IV, Warszawa 1974.
Rybicki M., Wasilkowski J., Wyniki dyskusji i stan prac nad projektem Kodeksu Karnego, „Prawo i Życie” 1964, nr 9, s. 4.
Sieracki W., Niektóre problemy ewolucji wojskowego prawa karnego (materialnego) w okresie 1963–1983, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 1983, nr 3, s. 229–245.
Smarzewski M., O społecznej szkodliwości czynu w polskim prawie karnym, „Roczniki Nauk Prawnych” 2013, nr 3, s. 61–87.
Szczemielinow P., Ustawodawstwo karne ZSRR i Nowy kodeks karny RSFRR, „Palestra” 1961, nr 5 (41), s. 102–109.
Szczygieł T., Cztery kodyfikacje prawa karnego wojskowego II Rzeczypospolitej: sukcesy i porażki [w:] A. Lityński, A. Matan, M. Mikołajczyk, D. Nawrot, G. Nancka (red.), Verus amicus rara avis est: studia poświęcone pamięci Wojciecha Organiściaka, Katowice 2020.
Szczygieł T., „Lex Jankowski”, czyli mało znany projekt wojskowego prawa karnego materialnego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 2018, nr 4, s. 74–86.
Śliwiński S., Przestępstwo (uwagi ogólne) [w:] S. Śliwiński, Prawo karne, Warszawa 1946.
Śliwowski J., Istota przestępstwa [w:] J. Śliwowski, Prawo karne, Warszawa 1975.
Świda W., Pojęcie przestępstwa [w:] W. Świda, Prawo karne, Warszawa 1978.
Świda W., Przyczyny wad projektu k.k., „Słowo Polskie” 1963, nr 149, s. 1, 4, 7.
Tarnowski A., Geneza nowego polskiego ustawodawstwa wojskowego, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 1945, nr 1, s. 3–10.
Tyszkiewicz L., Projekt kodeksu karnego z 1963 roku na tle ewolucji polskiego prawa karnego w XX wieku [w:] M. Mikołajczyk i in (red.), O prawie i jego dziejach księgi dwie. Studia ofiarowane Profesorowi Adamowi Lityńskiemu w czterdziestopięciolecie pracy naukowej i siedemdziesięciolecie urodzin, Białystok–Katowice 2010.
Uchwała SN IW z 14.11.1985, U 3/85, „Biuletyn Orzeczniczy IWSN” 1985, nr 10–12, s. 5–9.
Uchwała w sprawie projektu kodeksu karnego, „Prawo i Życie” 1963, nr 14, s. 1–2.
Warylewski J., Prawo karne. Część ogólna, Warszawa 2004.
Wiśniewski A., „Projekt kodeksu karnego” Warszawa 1963 [recenzja], „Palestra” 1963, nr 7(2), s. 70–71.
Wojciechowski J., Komentarz do art. 321 k.k. [w:] J. Wojciechowski, Kodeks karny. Komentarz. Orzecznictwo, Warszawa 1997.
Wyrok SN IW z 18.01.1984, N 46/83, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 1985, nr 1, s. 106–111.
Ziółkowska A., Pojęcie przestępstwa wojskowego [w:] A. Ziółkowska, Odpowiedzialność karna a odpowiedzialność dyscyplinarna w wojsku zagadnienia materialnoprawne I, Warszawa 2020.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Agata Ziółkowska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.