Abstract
Adam Dziurok’s monograph, Osądzenie przestępstw okresu II wojny światowej przez Specjalny Sąd Karny w Katowicach w latach 1945–1946 [Judging Crimes of the Second World War by the Special Criminal Court in Katowice in 1945–1946], explores the judicial proceedings of the Katowice Special Criminal Court, established to prosecute Nazi war criminals under the decree of September 12, 1944. The court operated briefly from January 1945 until October 1946. The book examines the legal framework, structure, and personnel of the court, highlighting the challenges faced during this period. It discusses retroactive justice and the principle lex retro agit in post-war Poland, assessing the court’s effectiveness and fairness, noting many acquittals due to inadequate evidence. This work enhances the understanding of the Polish judicial system’s role in addressing wartime atrocities and Soviet influence on Polish law.
References
Dekret z 30 marca 1943 r. o odpowiedzialności karnej za zbrodnie wojenne (Dz.U. RP Londyn, cz. I, nr 3, poz. 6).
Dekret z 31 sierpnia 1944 r. o wymiarze kary dla faszystowsko-hitlerowskich zbrodniarzy winnych zabójstw i znęcania się nad ludnością cywilną i jeńcami oraz dla zdrajców Narodu Polskiego (Dz.U. Nr 4, poz. 16; t.j. Dz.U. z 1946 r. Nr 69, poz. 377).
Dekret z 12 września 1944 r. o specjalnych sądach karnych dla spraw zbrodniarzy faszystowsko-hitlerowskich (Dz.U. Nr 4, poz. 21).
Dekret z 30 października 1944 r. o ochronie Państwa (Dz.U. Nr 10, poz. 50).
Dekret z 22 stycznia 1946 r. o odpowiedzialności za klęskę wrześniową i faszyzację życia państwowego (Dz.U. Nr 5, poz. 46).
Dekret z 17 października 1946 r. o zniesieniu specjalnych sądów karnych (Dz.U. Nr 59, poz. 324).
Rozporządzenie tymczasowe z 3 maja 1944 r. o sądach karnych specjalnych (Dz.U. RP, cz. III, Nr 1, poz. 6).
Gondek L., W imieniu Rzeczypospolitej. Wymiar sprawiedliwości w Polsce w czasie II wojny światowej, Warszawa 2011.
Graczyk K., Sondergericht Kattowitz. Sąd Specjalny w Katowicach 1939–1945, Warszawa 2020.
Korboński S., W imieniu Rzeczypospolitej..., Warszawa 2009.
Kulesza W., Crimen laesae iustitiae. Odpowiedzialność karna sędziów i prokuratorów za zbrodnie sądowe według prawa norymberskiego, niemieckiego, austriackiego i polskiego, Łódź 2013. DOI: https://doi.org/10.18778/7525-894-3
Kunert A.K. (red.), Rzeczpospolita Polska czasu wojny. Dziennik Ustaw i Monitor Polski 1939–1945, słowo wstępne R. Kaczorowski, L. Wałęsa, przedmowa A. Strzembosz, Warszawa 1995.
Lityński A., Historia prawa Polski Ludowej, Warszawa 2013.
Lityński A., Prawo Rosji i ZSRR 1917–1991 czyli historia wszechzwiązkowego komunistycznego prawa (bolszewików). Krótki kurs, Warszawa 2017.
Lityński A., Ze studiów nad początkami wojskowego prawa karnego PRL, „Problemy Prawa Karnego” 1995, t. 21, s. 9–35.
Pasek A., Przestępstwa okupacyjne w polskim prawie karnym z lat 1944–1956, Wrocław 2002.
Wesołowski A., Sądownictwo polskich formacji wojskowych na froncie wschodnim (1943–1945), Toruń 2003.
Wołodkiewicz W., Lex retro non agit [w:] W. Wołodkiewicz, J. Krzynówek (red.), Łacińskie paremie w europejskiej kulturze prawnej i orzecznictwie sądów polskich, Warszawa 2001.
License
Copyright (c) 2025 Adam Lityński

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
