Rzymska superficies a prawo zabudowy w projekcie zmian prawa rzeczowego

Abstract

W Polsce od początku lat dziewięćdziesiątych XX w. trwa dyskusja nad celowością utrzymania w systemie prawnym instytucji użytkowania wieczystego. Prawo to zostało wprowadzone ustawą z 1961 r. o gospodarce terenami w miastach i osiedlach1 i zastąpiło wcześniejsze prawnorzeczowe formy korzystania z gruntów publicznych, czyli prawo zabudowy i własność czasową. Użytkowanie wieczyste jest traktowane jako prawo szczególne, zbliżone swoją treścią i funkcją do własności, ale będące prawem na rzeczy cudzej, chociaż nie zaliczanym do kategorii praw ograniczonych. Ten szczególny charakter użytkowania wieczystego sprawił, że dyskusja nad jego przyszłością koncentruje się przede wszystkim wokół zagadnienia celowości jego utrzymania, jak również możliwości jego zastąpienia przez wprowadzenie do kodeksu cywilnego nowej instytucji w postaci prawa zabudowy2. Jest to prawo, które pod pewnymi względami byłoby zbliżone do użytkowania wieczystego i mogłoby służyć do realizacji tych samych, a także innych celów ekonomicznych, a w konsekwencji w dalszej perspektywie czasowej miałoby zastąpić użytkowanie wieczyste.