Słowa kluczowe
ubezpieczenie
Śląsk
ubezpieczenie społeczne
Jak cytować
Abstrakt
Celem niniejszego artykułu jest analiza natury prawnej ubezpieczeń ustanowionych przez artykuł 58 Ordunku Górnego z 1528 roku, wydanego przez Jana II Opolskiego i Jerzego Hohenzollern-Ansbach. Jeden z jego artykułów był poświęcony problematyce ubezpieczeń górników. Artykuł 58 przewidywał, że część tygodniowego wynagrodzenia będzie zabierana i składowana w skrzyni. Pieniądze te były gromadzone i wydawane na potrzeby m.in. chorych i kalekich górników. Ponadto w artykule zawarto tłumaczenie artykułu 58 oraz krótko przedstawiono literaturę odnoszącą się do Ordunku Górnego z 1528 roku.
Bibliografia
Borowy R.W., Ordunek gorny – edycja krytyczna. Wolność górnicza – 1526 r. Ordunek gorny z 1528 roku [w:] Poczet Gwarków Śląskich, z. 4, red. J. Mańka, Katowice 2011.
Codex Diplomaticus Silesiae, t. XX, red. K. Wutke, Breslau 1900.
Kobzdaj E., Ordunek gorny – ustawa górnicza dla Górnego Śląska z 1528 r., Wrocław-Warszawa-Kraków 1990.
Memoriał w sprawie kopalnictwa rud ołowiu i srebra na Górnym Śląsku, Katowice 1957.
Piernikarczyk J., Pierwsza polska ustawa górnicza czyli „Ordunek Gorny”. Historyczny dokument Górnego Śląska z roku 1528, Tarnowskie Góry 1928.
Revidirte Bergordnung vor das souveraine Herzogtum Schlesien und die Grafschaft Glatz vom 5. Juni 1769, Breslau 1857.
Wagner T., Corpus iuris metallici recentissimi et antiquioris, Leipzig 1791.
Adler R., Początki nadzoru górniczego, „Nowy Górnik”, nr 2/2013.
Dziekoński T., Wydobywanie i metalurgia kruszców na Dolnym Śląsku od XIII do połowy XX wieku, Wrocław 1972.
Filipiak Z., Gaca A., Prawo własności nieruchomości w obliczu regulacji prawa górniczego w Królestwie Polskim z 1817 i 1870 roku, „Studia Iuridica Toruniensa”, t. X.
Hellwege P., A comparative history of insurance law in Europe, „American Journal of Legal History”, z. 1, r. 2016.
Historia państwa i prawa Polski, tom II od połowy XV wieku do r. 1795, red. J. Bardach, wydanie IV, Warszawa 1971.
Jedynak Z., Ordunek Gorny, „Montes Tarnovicensis”, nr 10/2002.
Jedynak Z., Ordynacja górnicza (Ordunek Górny) jako podstawa rozwoju Tarnowskich Gór, „Montes Tarnovicensis” nr 31-32/2008.
Jędrasik-Jankowska I., Pojęcie i konstrukcje prawne ubezpieczenia społecznego, Warszawa 2014.
Kamieński A., Sprawa sukcesji Hohenzollernów brandenburskich na Górnym Śląsku w epoce wczesnonowożytnej (do 1740 roku), „Czasy Nowożytne”, t. 22 (2009).
Kamiński M., Ubezpieczenia wzajemne a ubezpieczenia komercyjne, „Rozprawy ubezpieczeniowe”, z. 15 (2/2013).
Karsten C.J.B., Archiv für bergbau und hüttenwesen, Berlin 1827.
Kętrzyński S., Zarys nauki o dokumencie polskim wieków średnich, Poznań 2008.
Kolek A., Budowa wspólnoty finansowej na podstawie islamskiej koncepcji ubezpieczenia „Takaful”, https://depot.ceon.pl/handle/123456789/3309 [dostęp dnia: 17 IX 2016 r.].
Korta W., Historia Śląska do 1763 roku, Warszawa 2003.
Kowalski G. M., Zwyczaj i prawo zwyczajowe w doktrynie prawa i praktyce sądów miejskich karnych w Polsce (XVI-XVIII w.), Kraków 2013.
Kuliszer J., Powszechna historia gospodarcza średniowiecza i czasów nowożytnych, t. I, Warszawa 1961.
Kupiszewski H., Rozważania o własności rzymskiej, „Czasopismo Prawno-Historyczne”, t. 36, nr 2/1984.
Kutrzeba S., Historja źródeł dawnego prawa polskiego, t. II, Lwów – Warszawa – Kraków, 1926.
Łazowski J., Wstęp do nauki o ubezpieczeniach, Warszawa 1934.
Łabęcki H., Górnictwo w Polsce. Opis kopalnictwa i hutnictwa polskiego pod względem technicznym, historyczno-statystycznym i prawnym, t. 1, Warszawa 1841.
Majer J., Rudné hornictví v Čechách, na Moravě a ve Slezsku: obrazy z dějin těžby a zpracování, Praha 2004.
Malawski Z., Morawski T., Niemiecko-polski popularny słownik górniczy, Katowice b.r.w.
Maleczyński K. (red.), Historia Śląska, t. I do roku 1763, cz. II od połowy XIV do trzeciej ćwierci XVI w., Wrocław – Warszawa – Kraków 1961.
Martin K., Zmiany w sytuacji społeczno-gospodarczej górników i gwarków w górnictwie rud metali w Europie Środkowej od XIII do XVI w. [w:] P.P. Zagożdżon, M. Madziarz, Dzieje górnictwa – element europejskiego dziedzictwa kultury, t. 2, Wrocław 2009.
Molenda D., Górnictwo kruszcowe na terenie złóż śląsko-krakowskich do połowy XVI wieku, Wrocław – Warszawa – Kraków 1963.
Nych E., Własność złóż kopalin, „Materiały XIII Warsztatów Górniczych z cyklu Zagrożenia naturalne w górnictwie”, b.m.w. 2009.
Olszewska M., Zakres przedmiotowy ubezpieczenia społecznego [w:] Ubezpieczenie społeczne – dawniej i dziś, Wrocław 2013.
Orzechowski K., Historia ustroju Śląska 1202-1740, Wrocław 2005.
Piernikarczyk Cz., Tarnowskie Góry. Historia miasta i górnictwa w zarysie, Katowice 1991.
Piernikarczyk J., Historia miasta Tarnowskie Góry 1526-1926, Tarnowskie Góry 1926.
Piernikarczyk J., Historia górnictwa i hutnictwa na Górnym Śląsku, t. 1 Katowice 1933 i t. 2 Katowice 1936.
Piestrak F., Niemiecko-polski słownik górniczy, Katowice 1924.
Piotrowicz J., Ordynacja górnicza dla Górnego Śląska z 1528 r. a dawne ustawodawstwo małopolskiego górnictwa solnego, „Studia i materiały z dziejów żup solnych w Polsce”, t. 9 (1980).
Pokoj J., Ordunek Górny z perspektywy historycznoprawnej [w:] S. Duży (red.), Ochrona środowiska na terenach górniczych i pogórniczych kopalń w Subregionie Zachodnim Województwa Śląskiego, Rybnik 2016.
Płaza S., Historia prawa w Polsce na tle porównawczym. Zarys wykładu, cz. 2, Kraków 1994.
Przybyłka A., Świadczenia emerytalne związane z pracą w górnictwie na przestrzeni dziejów, „Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach”, nr 258/2016.
Ptak M.J., Położenie prawno-polityczne miast śląskich w czasach nowożytnych. Wybrane zagadnienia [w:] I. Panic (red.), Samorządowość i elity władzy w Cieszynie na przestrzeni dziejów, Cieszyn 2002.
Ptak M.J., Własność alodialna i lenna na Śląsku [w:] A. Barciak (red.), Kultura prawna w Europie Środkowej, Katowice 2006.
Ptak M.J., Sąd ziemski Księstwa Opolsko-Raciborskiego w świetle przywileju z 1531 roku [w:] A. Konieczny (red.), Studia historycznoprawne : tom poświęcony pamięci Profesora Edwarda Szymoszka, Wrocław 2008.
Skibiński F., Regale górnicze we wczesnem średniowieczu na Zachodzie i w Polsce, „Przegląd Historyczny”, nr 28/2, r. 1929.
Steinbeck A., Entwurf einer Geschichte der Schlesischen Bergwerks-Verfassung vor dem Jahre 1740, Berlin 1827.
Stössel J.C., Bergmännisches Wörterbuch, Chemnitz 1778.
Szlachcic-Dudzicz D., Tarnowskie Góry. Geneza i najstarsze dzieje górniczego miasta, Warszawa 2006.
Wutke K., Studien über die Entwicklung des Bergregals in Schlesien, Berlin 1897.
Zaleski W., Dzieje górnictwa i hutnictwa na Górnym Śląsku do roku 1806, Madryt 1967.
Licencja
od 2023 r. 