Przeszkoda katolicyzmu (impedimentum catholicismi) w prawie wojewodztw południowych II Rzeczypospolitej

Abstrakt

W XIX w. przesłanki ważności małżeństwa przynajmniej częściowo wywodziły się z zasad religijnych. Prawo państwowe przewidywało przeszkody takie jak różność wiary czy święcenia kapłańskie. Małżeństwo zyskiwało przez to religijne oblicze. Pozostałe przesłanki nie wynikały jednak wprost z charakteru określonej doktryny religijnej. Przeszkody wieku lub pokrewieństwa nie mają ściśle religijnego podłoża. Impedimentum catholicismi nie mieści się jednak w tej grupie. Przeszkoda ta, podobnie jak przeszkoda różności wiary (disparitas cultus), wynikała wprost z zasad doktryny katolickiej. Prawo małżeńskie obowiązujące w II Rzeczypospolitej pochodziło z okresu zaborów. Oblicze małżeństwa ukształtowane w ustawach pochodzących z tego okresu wynikało z charakteru byłych państw zaborczych, a w szczególności z ich stosunku do religii. Wyznaniowy charakter państwa przekładał się na kształt małżeństwa w prawie cywilnym. W Austrii i Rosji doszło do recepcji małżeńskiego prawa kościelnego. Natomiast w Prusach małżeństwouzyskało świecki charakter. W konsekwencji w poszczególnych częściach odrodzonego państwa polskiego obowiązywały przepisy cechujące się różnym stosunkiem do małżeństwa wyznaniowego.