Słowa kluczowe
Siedmiogród
przejęcie sądów
przeniesienie suwerenności
traktat z Trianon
Jak cytować
Abstrakt
Pod koniec 1918 r. znaczna część Siedmiogrodu, wielonarodowego i historycznego regionu należącego do Węgier, znalazła się pod wojskową okupacją Rumunii. Wiosną i latem 1919 r. sądownictwo zostało przejęte na terenach geograficznych, które znalazły się pod kontrolą rumuńskiej armii. Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie, jak de iure i de facto odbyło się to przejęcie – w szarej strefie przeniesienia suwerenności – kiedy wskutek podpisania traktatu w Trianon 4 czerwca 1920 r. podjęto ostateczną decyzję o losie tego terytorium, czyli jego aneksji przez Rumunię. Artykuł zwraca uwagę na kilka interesujących kwestii: ogólne osiągnięcie legalności oraz granice prawa, a w szczególności naturę okresu przejściowego oraz charakterystyczne dla niego zmiany prawne.
Bibliografia
Ablonczy B., Trianon-legendák, Budapest 2010.
Ádám M., Ormos M. (red.), Francia diplomáciai iratok a Kárpát-medence történetéről 1918–1919, Budapest 1999.
Balogh B.L., A föderalizmustól az egyesülésig. Alexandru Vaida-Voevod és Nagy-Románia megteremtése, „Pro Minoritate” 2018, nr 2.
Balogh B.L., Erdély megszerzése – Románia és az erdélyi kérdés 1918–1920-ban [w:] B.L. Balogh (red.), Erdély megszerzése – Románia és az erdélyi kérdés 1918–1920-ban. Dokumentumok, Budapest 1920, s. 7–66.
Bárdi N., Az erdélyi magyarok Romániában 1918-1922, „História” 2008, nr 6–7.
Bárdi N., Impériumváltás Székelyudvarhelyen 1918–1920, „Aetas” 1993, nr 3.
Fekete A., Közélet és kaszinó, Marosvásárhely 2019.
Garami E., Forrongó Magyarország. Emlékezések és tanulságok, Budapest 1989.
Iancu G. (red.), Justiție română în Transilvania (1919), Kluż-Napoka 2006.
Jakabffy E., Páll G., A bánsági magyarság húsz éve Romániában (1918–1938), Budapest 1939.
Kovács A.B., Szétszabdalt Székelyföld. Háromszéki helytörténeti írások, Marosvásárhely 2006.
Matei A.-V., Obreja D.-C., Mărgărit S., Centenarul intrării armatei române în Budapesta, Monitorul Oficial, Bukarest 2019.
Mikes I., Erdély útja Nagymagyarországtól Nagyromániáig, t. I–II, Brassó 1931.
Mikó I., Huszonkét év – az erdélyi magyarság politikai története 1918. december 1-től 1940. augusztus 30-ig, Budapest 1941.
Móricz M., Grandpierre Emil csak a munkájának él, a közéleti szerepléstől teljesen visszavonult, „Brassói Lapok” z 20.12.1928 r.
Ormos M., A belgrádi katonai konvencióról, „Történelmi Szemle” 1979, nr 1.
Pál J., Főispánok és prefektusok 1918–1919-ben. A közigazgatási átmenet kérdése Erdélyben, „Századok” 2018, nr 6.
Papp I.P., Instaurarea justiției românești în Ardeal, „Transilvania” 1945, nr 1–2.
Romsics I., Erdély elvesztése 1918–1947, Budapest 2018.
Spotkanie dwóch dat: 22 lata przed utworzeniem Izby Adwokackiej na Seklerszczyźnie, Rumuni siłą przejęli Izbę Adwokacką w Marosvásárhely. Członka zarządu, który odmówił przekazania organu, nocą zabrali z mieszkania agenci bezpieki, „Keleti Újság” z 2.07.1941 r.
Szász Z., Az erdélyi román polgárság szerepéről 1918 őszén, „Századok” 1972, nr 2.
Tóth S., A háromszéki királyi törvényszék székhelyéért folytatott küzdelem, 1875, Acta Siculica. A Székely Nemzeti Múzeum évkönyve, Sepsiszentgyörgy 2009.
Veress E., A jogegységesítés útvesztői. Polgári perjog Erdélyben 1928/1920 és 1945 között, „Rubicon” 2019, nr 9–10.
Veress E., Kilenc évtized – az Osztrák Általános Polgári Törvénykönyv Erdélyben [w:] E. Veress (red.), Ad salutem civium inventas esse leges. Tisztelgő kötet Vékás Lajos 80. születésnapjára, Kolozsvár 2019.
Licencja
od 2023 r. 