Słowa kluczowe
Katowice
II wojna światowa
sprawiedliwość wsteczna
nazistowskie zbrodnie wojenne
Jak cytować
Liczba wyświetleń: 121
Liczba pobrań: 73
Abstrakt
Monografia Adama Dziuroka Osądzanie zbrodni II wojny światowej przez Specjalny Sąd Karny w Katowicach w latach 1945-1946 została poświęcona postępowaniu sądowemu Specjalnego Sądu Karnego w Katowicach, powołanego do ścigania nazistowskich zbrodniarzy wojennych na mocy dekretu z 12 września 1944 r. Sąd działał krótko – od stycznia 1945 r. do października 1946 r. Autor książki ukazuje ramy prawne, strukturę i personel sądu, podkreślając wyzwania stojące przed nim w tym okresie. Omawia retroaktywną sprawiedliwość i zasadę lex retro agit w powojennej Polsce, oceniając skuteczność i sprawiedliwość sądu oraz odnotowując wiele uniewinnień z powodu niewystarczających dowodów. Praca pozwala zrozumieć rolę polskiego wymiaru sprawiedliwości w rozstrzyganiu kwestii okrucieństw wojennych i wpływu Związku Radzieckiego na polskie prawo.
Bibliografia
Dekret z 30 marca 1943 r. o odpowiedzialności karnej za zbrodnie wojenne (Dz.U. RP Londyn, cz. I, nr 3, poz. 6).
Dekret z 31 sierpnia 1944 r. o wymiarze kary dla faszystowsko-hitlerowskich zbrodniarzy winnych zabójstw i znęcania się nad ludnością cywilną i jeńcami oraz dla zdrajców Narodu Polskiego (Dz.U. Nr 4, poz. 16; t.j. Dz.U. z 1946 r. Nr 69, poz. 377).
Dekret z 12 września 1944 r. o specjalnych sądach karnych dla spraw zbrodniarzy faszystowsko-hitlerowskich (Dz.U. Nr 4, poz. 21).
Dekret z 30 października 1944 r. o ochronie Państwa (Dz.U. Nr 10, poz. 50).
Dekret z 22 stycznia 1946 r. o odpowiedzialności za klęskę wrześniową i faszyzację życia państwowego (Dz.U. Nr 5, poz. 46).
Dekret z 17 października 1946 r. o zniesieniu specjalnych sądów karnych (Dz.U. Nr 59, poz. 324).
Rozporządzenie tymczasowe z 3 maja 1944 r. o sądach karnych specjalnych (Dz.U. RP, cz. III, Nr 1, poz. 6).
Gondek L., W imieniu Rzeczypospolitej. Wymiar sprawiedliwości w Polsce w czasie II wojny światowej, Warszawa 2011.
Graczyk K., Sondergericht Kattowitz. Sąd Specjalny w Katowicach 1939–1945, Warszawa 2020.
Korboński S., W imieniu Rzeczypospolitej..., Warszawa 2009.
Kulesza W., Crimen laesae iustitiae. Odpowiedzialność karna sędziów i prokuratorów za zbrodnie sądowe według prawa norymberskiego, niemieckiego, austriackiego i polskiego, Łódź 2013. DOI: https://doi.org/10.18778/7525-894-3
Kunert A.K. (red.), Rzeczpospolita Polska czasu wojny. Dziennik Ustaw i Monitor Polski 1939–1945, słowo wstępne R. Kaczorowski, L. Wałęsa, przedmowa A. Strzembosz, Warszawa 1995.
Lityński A., Historia prawa Polski Ludowej, Warszawa 2013.
Lityński A., Prawo Rosji i ZSRR 1917–1991 czyli historia wszechzwiązkowego komunistycznego prawa (bolszewików). Krótki kurs, Warszawa 2017.
Lityński A., Ze studiów nad początkami wojskowego prawa karnego PRL, „Problemy Prawa Karnego” 1995, t. 21, s. 9–35.
Pasek A., Przestępstwa okupacyjne w polskim prawie karnym z lat 1944–1956, Wrocław 2002.
Wesołowski A., Sądownictwo polskich formacji wojskowych na froncie wschodnim (1943–1945), Toruń 2003.
Wołodkiewicz W., Lex retro non agit [w:] W. Wołodkiewicz, J. Krzynówek (red.), Łacińskie paremie w europejskiej kulturze prawnej i orzecznictwie sądów polskich, Warszawa 2001.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Adam Lityński
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.