Słowa kluczowe
interkulturowość
glottodydaktyka
Jak cytować
Abstrakt
As globalisation promotes cross-cultural approaches to foreign language education, the article scrutinises research on intercultural competence conducted in the field of glottodidactics. It aims at offering a possibly most comprehensive outline of our state-of-the-art knowledge of interculturality in teaching foreign languages. The following parts of the present article will look at pre- and in-service teachers, teaching materials, lesson planning, new technologies, and the age of learners, all with a view to indicating the achievements and challenges of teaching intercultural competence as an element of foreign language education.
Bibliografia
Adamczak-Krysztofowicz, S. 2006. „Miejsce i rola nauczania interkulturowego na studiach germanistycznych i w kolegiach nauczycielskich w Polsce. Prezentacja wybranych wyników badań empirycznych”. Neofilolog, 26: 27-34.
Adamczak-Krysztofowicz, S. 2012: „Rola podróży studyjnych w procesie świadomej refleksji i relatywizacji stereotypów: projekt polsko-niemiecki”. (w) Interkulturowość, kreatywność, refleksyjność w dydaktyce języków obcych. (red. E. Wąsikiewicz-Firlej, A. Szczepaniak-Kozak i H. Lankiewicz). Piła: Państowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Pile, str. 85-96.
Aleksandrowicz-Pędich, L. 2005a. Międzykulturowość na lekcjach języków obcych. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Aleksandrowicz-Pędich, L. 2005b: „Postawy nauczycieli języków obcych w Europie wobec rozwijania kompetencji międzykulturowej”. (w) Język trzeciego tysiąclecia III. Język polski i języki obce – kontakty, kultura, dydaktyka. (red. M. Dąbrowska). Kraków: Tertium, str. 347-354.
Aleksandrowicz-Pędich, L. 2007: „Interkulturowość w kształceniu językowym w Polsce i innych krajach europejskich”. (w) Nauczanie języków obcych – Polska a Europa. (red. H. Komorowska). Warszawa: Wydawnictwo SWPS Academica, str. 39-56.
Andrzejewska, E. 2010: „Język kaszubski i języki obce – świadomość językowa i (wielo)kulturowa uczniów pomorskich szkół podstawowych”. (w) Kompetencja interkulturowa w teorii i praktyce edukacyjnej. (red. M. Mackiewicz). Poznań: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej, str. 185-198.
Balcerkiewicz, M. i B. Kułaczkowska. 2010: „Spotkania na granicy różnych światów – poznanie siebie i innych. Praca z filmem na zajęciach języka obcego w ramach rozwoju kompetencji interkulturowej”. (w) Kompetencja interkulturowa w teorii i praktyce edukacyjnej. (red. M. Mackiewicz). Poznań: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej, str. 175-184.
Bandura, E. 2007. Nauczyciel jako mediator interkulturowy. Kraków: Tertium.
Białek, M. 2009. Kształcenie międzykulturowe w edukacji językowej. Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe.
Bielicka, M. 2013. „Kompetencje nauczyciela języka obcego w przedszkolu immersyjnym. Przygotowanie studentów kierunków neofilologicznych do wykonywania zawodu nauczyciela w przedszkolu dwujęzycznym”. Neofilolog, 40(2): 251-264.
Brzozowska, D. 2010: „Humor w podręcznikach do nauczania języka polskiego jako obcego”. (w) Słowo w dialogu międzykulturowym. (red. W. Chłopicki i M. Jodłowiec). Kraków: Tertium, str. 291-300.
Byram, M. 1997. Teaching and assessing intercultural communicative competence. Clevedon: Multilingual Matters.
Chłopek, Z. 2009a. „Nauczanie kultury na lekcji języka obcego w Polsce: wyniki badań kwestionariuszowych”. Języki Obce w Szkole, 1: 61-68.
Chłopek, Z. 2009b: „Kształcenie nauczycieli języków trzecich lub kolejnych”. (w) Nauczyciel języków obcych dziś i jutro. (red. M. Pawlak, A. Mystkowska-Wiertelak i A. Pietrzykowska). Poznań – Kalisz: Wydział Pedagogiczno-Artystyczny UAM w Kaliszu, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, str. 167-177.
Chudak, S. 2013. „Kompetencja medialna uczniów i nauczycieli języków obcych jako czynnik wpływający na poziom ich kompetencji interkulturowej”. Neofilolog, 40(2): 219-236.
Chylewska-Tӧlle, A. 2010: „O edukacji międzykulturowej inaczej. Możliwość jej zastosowania na zajęciach z literatury niemieckiej”. (w) Kompetencja interkulturowa w teorii i praktyce edukacyjnej. (red. M. Mackiewicz). Poznań: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej, str. 151-162.
Dmowska, B. 2005. Podstawa programowa kształcenia ogólnego. Projekt. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
Dryjańska, A. i S. Ducourtioux. 2012. „Zajęcia na odległość w nauczaniu treści kulturowych”. Języki Obce w Szkole, 3: 42-45.
Gajek, E. 2012. „Komunikacja językowa i międzykulturowa uczniów w projektach eTwinning”. Języki Obce w Szkole, 3: 37-41.
Grabowska, A. 2013. „Kształtowanie postawy otwartości interkulturowej nauczycieli języków obcych w świetle zaleceń Unii Europejskiej i na przykładzie Asystentury Comeniusa”. Neofilolog, 40(2): 237-250.
Jaroszewska, A. 2009: „Świadomość wielokulturowa dziecka w strukturze kompetencji międzykulturowej – od teorii do praktyki”. (w) Wczesnoszkolne nauczanie języków obcych. Zarys teorii i praktyki. (red. D. Sikora-Banasik). Warszawa: Wydawnictwa CODN, str. 160-180.
Jaroszewska, A. 2013. Nauczanie języków obcych seniorów w Polsce. Analiza potrzeb i możliwości w aspekcie międzykulturowym. Kraków: Impuls.
Jodłowiec, M. 2005: „Techniki ludyczne w kształtowaniu świadomości różnic międzykulturowych”. (w) Kompetencja interkulturowa w teorii i praktyce edukacyjnej. (red. M. Mackiewicz). Poznań: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej, str. 269-278.
Jodłowiec, M. i M. Urban. 2010: „Kompetencja pragmatyczna a poziom zaawansowania w języku angielskim wśród Polaków uczących się języka angielskiego”. (w) Słowo w dialogu międzykulturowym. (red. Chłopicki, W. i M. Jodłowiec). Kraków: Tertium, str. 311-322.
Kaiser, W. i Ł. Kuciński. 2002. Program nauczania – alles klar. Warszawa: WSiP.
Karolczuk, M. 2014. „Rola refleksji w przygotowaniu ucznia do komunikacji międzykulturowej na lekcji języka rosyjskiego”. Neofilolog, 42(2): 215-226.
Karpińska-Musiał, B. 2006: „Intercultural speaker jako odpowiedź na współczesne wyzwania globalnego społeczeństwa wiedzy. Analiza procesu nabywania kompetencji międzykulturowej przez ucznia i nauczyciela języków obcych”. (w) Komunikacja językowa w społeczeństwie informacyjnym. Nowe wyzwania dla dydaktyki języków obcych (red. J. Krieger-Knieja i U. Paprocka-Piotrowska). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL Jana Pawła II, str. 261-272.
Kaszyński, M. 2009. Treść podręczników a rozwój kompetencji interkulturowej w nauczaniu języków obcych osób dorosłych. Nieopublikowana praca doktorska. Poznań, UAM.
Krawiec, M. 2010: „Stereotypy kulturowe w kontekście nauczania języka angielskiego”. (w) Heteronomie glottodydaktyki. Księga jubileuszowa z okazji sześćdziesięciolecia urodzin prof. dr hab. Teresy Siek-Piskozub. (red. Z. Wąsik i A. Wach). Poznań: Instytut Filologii Angielskiej, str. 139-152.
Król, W. 2011. „Język a kultura – rozwijanie świadomości interkulturowej u uczniów dorosłych: optymalne techniki dydaktyczne”. Neofilolog, 37: 101-107.
Kuriata, J. 2002. Kompetencja interkulturowa w kształceniu nauczycieli języków obcych na przykładzie języka francuskiego. Nieopublikowana praca doktorska. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.
Kurtyka, A. 2005: „Rozwijanie kompetencji międzykulturowej nauczycieli języków obcych”. (w) Kompetencja interkulturowa w teorii i praktyce edukacyjnej. (red. M. Mackiewicz). Poznań: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej, str. 83-96.
Lewicki, R., Białek, M. i A. Gackowska. 2006. Kompetencja międzykulturowa w kształceniu nauczycieli języków obcych na potrzeby edukacji wczesnoszkolnej. Teoria i praktyka. Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT.
Mackiewicz, M. 2006. „Orientacja (inter)kulturowa zajęć języka niemieckiego na poziomie ponadgimnazjalnym – fakty i mity”. Neofilolog, 28: 33-39.
Mackiewicz, M. 2009: „Nauczyciel języka obcego jako kulturoznawca i mediator interkulturowy. Kilka refleksji i postulatów z perspektywy germanistycznej”. (w) Nauczyciel języków obcych dziś i jutro. (red M. Pawlak, A. Mystkowska-Wiertelak i A. Pietrzykowska). Poznań – Kalisz: Wydział Pedagogiczno-Artystyczny UAM w Kaliszu, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, str. 71-82.
Mackiewicz, M. 2010: „Standardy kulturowe a dydaktyka języków obcych”. (w) Kompetencja interkulturowa w teorii i praktyce edukacyjnej. (red. M. Mackiewicz). Poznań: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej, str. 137-150.
Matlakiewicz A. i H. Solarczyk-Szewc. (2005) Dorośli uczą się inaczej. Andragogiczne podstawy kształcenia ustawicznego. Toruń: Wyd. Centrum Kształcenia Ustawicznego.
Mihułka, K. 2010: „Edukacja międzykulturowa – założenia, cele, zadania”. (w) Słowo w dialogu międzykulturowym. (red. W. Chłopicki i M. Jodłowiec). Kraków: Tertium, str. 355-364.
Mihułka, K. 2012. Rozwój kompetencji interkulturowej w warunkach szkolnych – mity a polska rzeczywistość na przykładzie języka niemieckiego jako L3. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Mihułka, K. 2014. „Nie lubię Niemców, bo nie – o autorefleksji w postrzeganiu innych”. Neofilolog, 42(1): 63-77.
Niżegorodcew, A. 2015: „Local cultures in English: Intercultural communication in an international educational context”. (w) Issues in teaching, learning and testing speaking in a second language. (red. M. Pawlak i E. Waniek-Klimczak). Berlin – Heidelberg: Springer-Verlag, str. 19-28.
Owczarek, D. 2010: „Preparing teacher trainees for multicultural classrooms – interviews with Erasmus and Comenius students”. (w) Coping with diversity. (red. H. Komorowska i L. Aleksandrowicz-Pędich). Warszawa: Wydawnictwo SWPS, str. 303-313.
Paprocka-Piotrowska, U. 2007: „Stereotyp w dialogu interkulturowym – wprowadzenie do warsztatu”. (w) Dydaktyka języków obcych na początku XXI wieku (red. M. Jodłowiec i A. Niżegorodcew). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, str. 287-292.
Piórkowska, A. 2005. Are English course-book stereotype-free. A case study of the Project series. Nieopublikowana praca magisterska. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.
Podkowińska-Lisowicz, M. 2004. Program nauczania języka niemieckiego dla gimnazjum. Warszawa: Langenscheidt.
Pytlarz, A. 2005: „Stereotypy a kształcenie interkulturowe – nowy profil nauczyciela języka obcego”. (w) Nauka języków obcych w dobie integracji europejskiej (red. K. Karpińska-Szaj). Łask: Oficyna Wydawnicza LEKSEM, str. 211-218.
Rogozińska, E. 2012: „Biased cultural content of ELT textbooks. Critical analytic study of ELT textbooks used in Polish schools”. (w) Informed teaching – premises of modern foreign language pedagogy. (red. H. Lankiewicz i E. Wąsikiewicz-Firlej). Piła: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Pile, str. 87-98.
Romanowski, P. 2011. Developing cross-cultural communication competence in foreign language classes (on the example of English). Nieopublikowana praca doktorska. Kraków: Uniwersytet Jagielloński.
Róg, T. 2012: „Perspectives on intercultural communicative competence in a secondary-school EFL course book”. (w) Wielowymiarowość i perspektywy nauki za progiem XXI wieku. Tom IV. (red. E. Widawska i K. Kowal). Częstochowa: Wydawnictwo AJD, str. 227-239.
Róg, T. 2013. Intercultural speakers and study abroad programmes. The case of Erasmus students. Saarbrucken: Lambert Academic Publishing.
Róg, T. 2014a. „Dydaktyka języków obcych wobec rosnącej mobilności studentów”. Języki Obce w Szkole, 1: 7-13.
Róg, T. 2014b: „Intercultural training in contemporary education”. (w) Cross-curricular dimensions of language learning and teaching (red. M. Krawiec). Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars Publishing, str. 201-218.
Róg, T. 2015. „Intercultural education at a pre-school level in the context of Polish kindergarten curriculum changes”. The Journal of Linguistic and Intercultural Education, 8: 179-201.
Siek-Piskozub, T. 2009: „Nauczanie języków obcych dzieci w wieku wczesnoszkolnym – wyzwania i problemy”. (w) Wczesnoszkolne nauczanie języków obcych. Zarys teorii i praktyki. (red. D. Sikora-Banasik). Warszawa: Wydawnictwa CODN, str. 9-19.
Siek-Piskozub, T. 2012a. „Międzykulturowa kompetencja komunikacyjna wyzwaniem dla glottodydaktyki”. Lingwistyka Stosowana, 5: 95-108.
Siek-Piskozub, T. 2012b: „Use of simulations for the development of intercultural communicative competence in EFL teacher education”. (w) International Symposium on Language and Communication: research, trends and challenges. Proceedings book. Izmir: Izmir University, str. 2277-2289.
Siek-Piskozub, T. 2013: „Enhancing autonomy in the context of an ICC development seminar”. (w) Exploring the microcosm and macrocosm of language teaching and learning. (red. M. Jodłowiec i E. Mańczak-Wohlfeld). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, str. 217-228.
Siek-Piskozub, T. 2014a: „Educating FL Teachers for the Role of Intercultural Mediators – Challenges and Options”. (w) Intercultural issues in the era of globalisation. (red. P. Romanowski). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe IKSiL UW, str. 191-199.
Siek-Piskozub, T. 2014b: „Intercultural communicative competence: a natural need”. (w) Cross-curricular dimensions of language learning and teaching. (red. M. Krawiec). Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars Publishing, str. 191-200.
Sobek, A. 2012: „Nauczanie piątej umiejętności w działaniu: projekty badawcze studentów w KJO UAM-u i Carl von Ossietzky Universitӓt w Oldenburgu”. (w) Interkulturowość, kreatywność, refleksyjność w dydaktyce języków obcych. (red. E. Wąsikiewicz-Firlej, A. Szczepaniak-Kozak i H. Lankiewicz). Piła: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Pile, str. 109-122.
Sobkowiak, P. 2012. „Dialog interkulturowy na lekcji języka angielskiego w kontekście polskim”. Neofilolog, 38(1): 107-128.
Spychała, M. 2007: „Model kompetencji interkulturowej a kryteria oceny materiałów nauczania na przykładzie podręczników do nauki języka hiszpańskiego”. (w) Dydaktyka języków obcych na początku XXI wieku. (red. M. Jodłowiec i A. Niżegorodcew). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, str. 267-274.
Stankiewicz K. i A. Żurek. 2010: „Treści interkulturowe w programach do nauczania języka polskiego jako obcego”. (w) Słowo w dialogu międzykulturowym. (red. W. Chłopicki i M. Jodłowiec). Kraków: Tertium, str. 375-383.
Stankiewicz K. i A. Żurek. 2011. „Międzykulturowe uczenie się na kursie języka polskiego jako obcego”. Język. Komunikacja. Informacja, 6: 187-194.
Strzałka, A. 2005: „Rozwijanie pedagogicznej świadomości interkulturowej przyszłych i obecnych nauczycieli języka angielskiego”. (w) Język polski i języki obce – kontakty, kultura, dydaktyka (red. M. Dąbrowska). Kraków: Tertium, str. 371-379.
Szczurek-Boruta, A. 2013. „Nauczyciele i kształtowanie kompetencji międzykulturowej uczniów”. Pogranicze. Studia Społeczne, XXI: 155-169.
Torenc, M. 2007. Nauczanie międzykulturowe – implikacje glottodydaktyczne. Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT.
Utri, R. 2007. Interkulturalität und Fremdsprachenlernen in Österreich, Deutschland und Polen vor dem Hintergrund der Sprachenpolitik der Europäischen Union. Nieopublikowana praca doktorska. Warszawa: Uniwersytet Warszawski.
Wach, A. 2013. „Polish teenage students’ willingness to engage in on-line intercultural interactions”. Intercultural Education, 24: 374-381.
Wach, A. 2015: „Advanced Learners’ Intercultural Experience Through Computer-Enhanced Technology: A Study of Polish and Romanian Students”. (w) New Media and Perennial Problems in Foreign Language Learning and Teaching. (red. L. Piasecka i in.). Cham – Heidelberg – New York – Dordrecht – London: Springer, str. 21-38.
Wałowski, P. 2012: „Literatura piękna jako medium socjohistorycznej kompetencji interkulturowej w nauczaniu języka niemieckiego. Uwagi i propozycje”. (w) Interkulturowość, Kreatywność, Refleksyjność w Dydaktyce Języków Obcych. (red. E. Wąsikiewicz-Firlej, A. Szczepaniak-Kozak i H. Lankiewicz), Piła: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Pile, str. 13-22.
Wilczyńska, W. 2002: „Badania interkulturowe w praktyce dydaktycznej”. (w) European Year of Languages. (red. T. Siek-Piskozub). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, str. 18-24.
Wilczyńska, W. 2013: „Integrating intercultural (IC) and media competence: The DSK affair from a cross-cultural perspective”. (w) Exploring the microcosm and macrocosm of language teaching and learning. (red. M. Jodłowiec i E. Mańczak-Wohlfeld). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, str. 181- 196.
Wilczyńska, W. i A. Michońska-Stadnik. 2010. Metodologia badań w glottodydaktyce. Kraków: Avalon.
Wójcik, D. 2010: „Rozwijanie kompetencji interkulturowej na lekcji języka niemieckiego. Analiza wybranych przykładów z podręcznika Partnersprache”. (w) Kompetencja interkulturowa w teorii i praktyce edukacyjnej. (red. M. Mackiewicz). Poznań: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej, str. 163-174.
Zagdańska-Dudek, K. 2012: „Kultura w nauczaniu języka francuskiego: wyniki ankiety przeprowadzonej wśród nauczycieli”. (w) Dydaktyka języka obcego w okresie przemian. (red. M. Jodłowiec i A. Tereszkiewicz). Kraków: Tertium, str. 97-106.
Zając, J. 2012. „Kompetencje mediacyjne nauczyciela języków obcych w perspektywie interkulturowej”. Języki Obce w Szkole, 1: 14-21.
Zawadzka, E. 2004. Nauczyciele języków obcych w dobie przemian. Kraków: Impuls.
Żydek-Bednarczuk, U. 2012. „Kompetencja międzykulturowa w nauczaniu języka polskiego jako obcego”. Postscriptum Polonistyczne, 2: 19-30.
Żylińska, M. 2003. „Podejście interkulturowe, czyli o konieczności zmian w nauczaniu języków obcych”. Języki Obce w Szkole, 6: 49-62.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2018 Tomasz Róg
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Przedstawiany utwór (artykuł) upubliczniany jest na podstawie umowy z autorem i na licencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Użytkownicy mają obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych,
- utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).