Nr 22 (2022)
Tematyka 22 numeru PSS Eko, eko… ekopoetyka, ekopsychologia: światy literackie i psyche obejmuje przestrzeń spotkań literatury ekologicznej i ekopsychologii. Dążenie do łączenia nauk, o czym mówi np. Edward O. Wilson w Konsiliencja. Jedność wiedzy, znajduje odzwierciedlenie we wszystkich nazwach nowych dyscyplin, które zwracają się ku ekologii. Tak też było w przypadku ekopsychologii, którą Theodore Roszak w 1992 roku zapoczątkował w książce The Voice of the Earth: An Exploration of Ecopsychology. Wykorzystując założenia ekologii i psychologii bada ona relacje między ludźmi i światem przyrody oraz rozwija sposoby poszerzania emocjonalnej więzi między jednostką i przyrodą, dzięki czemu pomaga człowiekowi w rozwoju zrównoważonego sposobu życia i eliminacji wyobcowania z natury (np. Roszak 1995).
Literatura ekologiczna i ekopoetyka to pojęcia graniczne lub obszar styku kreacji dzieł literackich, ze szczególnym zwrotem ku po/etyce, i ekologicznych wysiłków podejmowanych dzisiaj w antropocenie, nakierowanych na naszą Ziemię dom lub, jak trafnie stwierdził Jonathan Skinner, redaktor czasopisma Ecopoetics, ekopoetyka jest tworzeniem domu. Rozciągając się między literaturą antropoceńską, ekofenomenologią, ekokrytyką i ekomelancholią, literatura ekologiczna oferuje przestrzeń dla różnych interpretacji i analiz wzajemnego przenikania się słów, sztuki, ekologii i przyrody.
W tej propozycji tematycznej chcemy powiązać słowo i psychikę (badania obejmują ekopoetykę, ekologiczną literaturę i ekopsychologię) zwłaszcza w kontekście pandemii (2020–2021), która – wszystko na to wskazuje – w sposób fundamentalny zmieni nasz stosunek do stref kontaktowych natury i kultury, włączając posthumanizm i transhumanizm. Wymienione terminy podlegają eksplikacji w ramach wielu teorii oraz styków świata ludzkiego i świata więcej-niż-ludzkiego, można więc obserwować różnorodne aspekty stosunku do ekołączenia i dzielenia, literatury i kulturowej botaniki, technologii, robotów i cyborgów oraz postpandemicznego świata antropocenu z wszystkimi wariantami kapitalocenu i odpadocenu (wastocene), jak definiuje go Marco Armiero. Zapraszamy do opracowania podjęcia wymienionych zagadnień w odniesieniu do słowiańskiego obszaru kulturowego i językowego.
Tytułowa dźwięczna fraza Eko, eko odsyła do zabawnej kultowej książki dla dzieci Hrvoja Hitreca, do abrewiatury czasopisma naukowego „Ekonomska i ekohistorija“ oraz do performansu Tajči Čekady Eko/eko – ljudsko mlijeko, jedino čovjeku svojstveno mlijeko (Eko/eko – ludzkie mleko, jedyne właściwe dla człowieka mleko).
